23 فروردین روز دندانپزشکی

پوسیدگی دندان شایع‌ترین بیماری دهان و دندان در دنیاست به طوری که بیش از 85 درصد مردم در دهه‌های پنجم و ششم زندگی، دست کم یک یا چند دندان خود را از دست داده‌اند و دچار اختلال در ناحیه دهان و دندان هستند.

بیماری لثه نیز دومین عارضه شایع دهان است که بخصوص از سن بلوغ به بعد آشکار می‌شود، به طوری که در سنین 50 سالگی به بعد بیش از 70 درصد جمعیت سالم کشور دچار نوعی از بیماری یا ناراحتی لثه هستند.

علت اساسی ناراحتی‌های لثه پلاک‌های دندانی است که در آن میکروب‌ها به صورت جرم دندان تجمع می‌کنند و به مرور لثه و استخوان فک را از بین می‌برند؛ به این منظور مراجعه هر شش ماه یک بار به دندانپزشک برای کنترل دندان‌ها ضروری است.

در زمان حاضر پوسیدگی دندان دوازدهمین بیماری در رده سنی ‌پنج تا ‌14 سال کشور است و در رده سنی ‌45 تا ‌50 سال بیماری بی‌دندانی در بین بیماری‌های شایع این سنین در رتبه ‌13 قرار دارد.

برای هر ‌100 هزار نفر ایرانی، تعداد سال‌های ناتوانی به علت از دست دادن دندان‌ها، برابر ‌21 هزار و ‌580 سال است که این میزان در کشورهای توسعه یافته برابر ‌12 هزار و ‌468 سال است.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر 80073699

* تنها دندانپزشک کافی نیست‌

در دهه‌های قبل در اروپا و امریکا، قرار بر این شد که برای ارتقای سطح بهداشت دهان و دندان، تعداد دندانپزشکان بیشتر شود و همچنین سطح علمی آنها افزایش یابد، بعد از چند دهه مشخص شد افزایش تعداد دندان پزشکان نه تنها در کاهش نیاز خدمات دندان پزشکی تأثیری نداشته، بلکه متقاضیان خدمات دندانپزشکی روز به روز افزایش یافتند و بیشتر شدند.

در ایران هم این تجربه در سال‌های اخیر پشت سر گذاشته شد، با وجود این‌که در 10 سال اخیر تعداد دندانپزشکان به 2 برابر افزایش یافته اما شاخص‌های بهداشت دهان و دندان تغییری نیافته و ارتقایی در آن دیده نمی‌شود، این مساله نشان می‌دهد در این خصوص باید در زمینه پیشگیری، فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شود.

* فرهنگ سازی‌

شعار (پیشگیری بهتر از درمان است) تبدیل به جمله‌ای کلیشه‌ای شده، اما شعاری است که کمتر عملی می‌شود، هیچ رفتاری در مردم بدون فرهنگ سازی نهادینه نمی‌شود، اکثر ایرانیان به درستی مسواک زدن را بلد نیستند؛ از سوی دیگر در مسواک زدن تنبلی هم می‌کنند که این تنبلی هم تا حد زیادی ناشی از ناآگاهی است. ایجاد این آگاهی می‌تواند برای دولت بسیار سودمند باشد، مثلا بچه‌های کوچک می‌توانند با تبلیغات و آموزش به مسواک زدن علاقه مند شوند و این رفتار در آنها به صورت عادت درآید که در آن صورت، بودجه سنگینی از روی دوش دولت برداشته می‌شود.

رسانه‌های همگانی از جمله صدا و سیما نقش مهمی در ایجاد آگاهی‌های بهداشتی در افراد دارند و می‌توانند با ایجاد آگاهی در افراد، انگیزه به وجود آورند و در نهایت بر عملکرد افراد تأثیر بگذارند.

* مراجعه دیر هنگام‌

مردم هنگامی که در سلامت به سر می‌برند، انگیزه چندانی برای کنترل وضعیت دهان و دندان خود ندارند و فقط در هنگام بیماری به این‌گونه مراکز مراجعه می‌کنند، فقر فرهنگی و اقتصادی دو عامل مهم و اصلی تعلل و مراجعه نکردن به موقع مردم به مراکز دندانپزشکی بوده که حل آن در مرحله اول مستلزم فرهنگسازی و آموزش در سنین اولیه است.

* هزینه بالا یکی از علل اصلی آمار بالای پوسیدگی دندان است؛ اما تمام آن نیست.

خرابی دندان از دیگر سو به علت فقدان اطلاعات درست در خصوص بهداشت دهان و دندان در بین خانواده‌ها است، دیده شده که خیلی از خانواده‌ها درآمد مناسب و خوبی دارند و هزینه‌های پزشکی برای آنها مهم نیست اما آگاهی کافی در این زمینه ندارند.

هنوز فرهنگ دندانپزشکی و لزوم رعایت بهداشت دهان و دندان در جامعه جا نیفتاده و در واقع نبود توان پرداخت هزینه‌های دندانپزشکی از سوی شهروندان دومین علت تعلل بسیاری از مردم در مراجعه به مطب دندانپزشکان است.

* دندانپزشکی در ایران‌

در ایران قدیم برای درد دندان، عطارها از داروهای گیاهی استفاده می‌کردند، کشیدن دندان‌ها نیز توسط دلاک‌های حمام و سلمانی‌ها و بدون بی‌حسی به نحو بسیار دردناکی انجام می‌شد.

پوسیدگی‌های دندانی، دندان‌های تغییر رنگ یافته بر اثر ضربه، دندان‌های شکسته و فضاهای بی‌دندانی همه با روکش‌های طلا که توسط زرگرهای ماهر ساخته و ترمیم می‌شد، پوشانده می‌شد.

افتتاح دارالفنون تهران در سال 1228 هجری شمسی شروع آموزش به سبک امروزی در کشور بود و در آن زمان تنها مرکز آموزش طبابت به شکل نوین در ایران بود، اما تا سال 1307 طول کشید تا مدرسه دندانسازی در دارالفنون تاسیس شود، در سال 1316 با تاسیس دانشگاه تهران در محل فعلی، مدرسه طب و شعب مربوط به آن به این مکان نقل مکان کردند.

در ادامه شکل گیری دندانپزشکی کشور، در سال 1322 شورای دانشگاه تهران اطلاق کلمه دندانپزشک را به جای «طبیب دندانساز» و «دندانساز» به جای «مکانیسین» دندان پذیرفت و از سال 1324 گواهینامه رسمی و پروانه اشتغال به کار فارغ التحصیلان دندانپزشکی با عنوان دندانپزشک صادر شد.

دوره دانشکده دانشگاه تهران تا سال1330 چهار سال و تا سال1348 پنج سال و از آن پس تاکنون، شش سال بوده است.

در سال1335 دو رشته داروسازی و دندانپزشکی که از شعب دانشکده پزشکی دانشگاه تهران بود، به صورت مستقل در آمد.

از سال1339عضویت پزشکان و دندانپزشکان در سازمان نظام پزشکی اجباری شد و این سازمان مرجع رسیدگی به تخلفات و شکایات درباره امور پزشکی و دندانپزشکی قرار گرفت.

در سال1344 در پی احداث دانشگاه ملی ایران (دانشگاه شهید بهشتی فعلی)، دانشکده دندانپزشکی این دانشگاه به عنوان دومین دانشکده دندانپزشکی کشور، کار خود را با 120 دانشجو آغاز کرد، پس از تاسیس این دانشکده دندانپزشکی، به ترتیب در شهرهای مشهد، شیراز و اصفهان نیز دانشکده‌های دندانپزشکی دایر شد.

تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، تنها این دو دانشکده دندانپزشکی آ‌ن‌هم فقط در پنج رشته تخصصی دندانپزشکی فعال بودند.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد رشته‌های تخصصی به11 رشته رسید که هر ساله از طریق آزمون پذیرش دستیاری، تعدادی دستیار تخصصی می‌پذیرند، اکنون مراکز آموزش دندانپزشکی شامل 17 دانشکده زیر نظر وزارت بهداشت و درمان است.

* روزی برای دندانپزشکان‌

تا سال1362 روز24 دی‌ماه یعنی سالروز تاسیس جامعه دندانپزشکی به نام روز دندانپزشکی نامگذاری شده بود، علت این مساله نیز این بود که جامعه دندانپزشکی در چنین روزی در سال 1341 تاسیس شد.

به منظور گسترش و پیشرفت خدمات درمانی و بهداشتی دهان و دندان در مناطق محروم کشور و روستاها، مجلس شورای اسلامی در 23 فروردین 1360 قانون تربیت بهداشت کاران دهان و دندان را تصویب کرد.

در این قانون، مجلس، وزارت بهداشت و درمان را موظف کرد که داوطلبانی را برای تربیت در این دوره، جذب کند و پس از دادن آموزش‌های لازم، با مدرک فوق دیپلم، آنان را در مناطق محروم به خدمت گمارد تا از این طریق، ضمن ارایه خدمات اولیه، از شیوع بیماری‌های دهان و دندان جلوگیری کنند و اصل پیشگیری را موردنظر قرار دهند.

از آن پس و به پیشنهاد جامعه اسلامی دندانپزشکان، 23 فروردین به عنوان روز دندانپزشکی نامگذاری شد. 2 سال بعد یعنی در سال 1362 هیئت دولت، سالروز تصویب قانون مذکور یعنی 23 فروردین را به عنوان روز دندانپزشکی برگزید.

به این دلیل، سید علی ریاض، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی که دندانپزشک نیز است، پیشنهاد تغییر این روز را مطرح می‌کند.

این عضو کمیسیون اصل 90 مجلس پیشنهاد می‌کند: روز 23 فروردین که قبلا روز بهداشت کار دهان و دندان نام داشت و اکنون به نام روز دندانپزشکی نامگذاری شده، در صورت امکان به روز دیگری به نام روز دندانپزشک منتقل شود تا هم شان و منزلت دندانپزشکان مورد توجه مستقیم قرار گیرد و هم با توجه به تعطیلات نوروز در زمان بهتری برگزار شود تا امکان تدارک لازم باشد.